Eksploatacja POŚ Część 2 – Problemy użytkowe
Wstęp
Urządzenie takie jak przydomowa oczyszczalnia ścieków jest systemem niezbyt skomplikowanym i działającym na znanych od wielu lat zasadach. Aczkolwiek rola użytkownika w procesie poprawnego oczyszczania ścieków w tym urządzeniu jest niebagatelna: można wręcz powiedzieć, iż efektywność oczyszczania zależy wprost proporcjonalnie od świadomości użytkownika i jego dbałości o urządzenie. Co więcej: można wręcz pokusić się o stwierdzenie, że to, co jest wpuszczane do oczyszczalni to też i z niej wypływa.
Dlatego też zapoznanie się z opisem działania urządzenia, a także z jego nadzorowaniem to kluczowe elementy prowadzące do właściwego i wieloletniego funkcjonowania oczyszczalni.
Wśród przyczyn, które są w dużej mierze zależne od użytkownika, a które mogą powodować problemy w funkcjonowaniu POŚ, należy wymienić:
– wprowadzanie do oczyszczalni nieodpowiednich substancji i materiałów
– zbyt rzadkie lub wręcz całkowity brak wywozu osadu nadmiernego z osadnika
– brak przeglądów okresowych urządzenia i wymiany zużytych elementów i komponentów
Wprowadzanie do oczyszczalni nieodpowiednich substancji i materiałów
Obecnie jest już pewne, iż użytkownicy przydomowych oczyszczalni ścieków przed ich uruchomieniem powinni zostać przeszkoleni w zakresie funkcjonowania urządzenia przez firmę instalacyjną. Brak tego typu szkolenia może spowodować wiele niepotrzebnych emocji, nerwowość i nieodpowiednie działania użytkownika w przypadku drobnej usterki lub awarii urządzenia.
Przede wszystkim należy mieć świadomość, iż POŚ jest niewielkim urządzeniem, do którego pewnych substancji i materiałów nie powinno się wlewać lub wrzucać.
Lista najważniejszych substancji i materiałów, których nie wolno wprowadzać do oczyszczalni zawarta jest w poniższej tabeli.
Tab. 1. Lista najważniejszych materiałów, których nie wolno wprowadzać do przydomowej oczyszczalni ścieków
| Materiały, jakich NIE WOLNO odprowadzać do WC ani do zlewu (niestety, często są tam znajdywane): | Co one powodują: | Jak należy je prawidłowo usuwać |
| Środki do czyszczenia rur (np. Kret) | Skażają ścieki | Nie stosować |
| Kostki WC, zawieszki, itp. | Skażają ścieki | Nie stosować |
| Silne środki dezynfekujące, żrące (np. domestos) | Skażają ścieki | Nie stosować |
| Środki wybielające na bazie chloru | Skażają ścieki | Nie stosować |
| Chemikalia (rozpuszczalniki, farby, ropa naftowa, Odpady zawierające oleje) | Skażają ścieki | Punkt zbiórki odpadów |
| Lekarstwa | Skażają ścieki | Punkt zbiórki odpadów / Apteka |
| Resztki jedzenia (także płynne, np. kwaśne mleko) | Przeciążają oczyszczalnię | Pojemnik na śmieci |
| Oleje spożywcze (np. tłuszcz z frytek) | Przeciążają oczyszczalnię | Pojemnik na śmieci |
| Patyczki do uszu, prezerwatywy, plastry, opatrunki, wkładki higieniczne, tampony, podpaski | Zatykają oczyszczalnię | Pojemnik na śmieci |
| Pieluchy, zabrudzone olejem chusteczki | Zatykają pompy | Pojemnik na śmieci |
| Włosy (o ile można tego uniknąć) | Zatykają oczyszczalnię | Pojemnik na śmieci |
Zdarzają się też przypadki, iż nieświadomi użytkownicy stosują preparaty „wspomagające” pracę oczyszczalni. Mnogość preparatów na rynku jest bardzo duża, ale należy pamiętać, iż nie wszystkie z nich nadają się do stosowania w oczyszczalniach biologicznych. Część preparatów dedykowana jest do szamb lub oczyszczalni drenażowych, i absolutnie nie wolno stosować ich w urządzeniach z osadem czynnym lub złożem zanurzonym, gdyż wpływają negatywnie na bakterie występujące w oczyszczalni, niszcząc je.
Każda oczyszczalnia, w zależności od typu i wielkości, w certyfikacie zgodności ma opisane następujące parametry: nominalny dobowy ładunek substancji organicznych (BZT5) oraz nominalną dobową przepustowość hydrauliczna (QN). Oba te parametry pokazują, ile zanieczyszczań i o jakim ładunku jest w stanie dana oczyszczalni oczyścić. NA certyfikacie podane sa również efektywności oczyszczania oraz stężenie na odpływie BZT5, ChZT, zawiesiny , azotu i coraz częściej fosforu. Parametry te pokazują, jak „wpracowana” czyli funkcjonująca już jakiś czas oczyszczalnia jest w stanie optymalnie oczyszczać dostarczone do niej ścieki surowe.
Wywóz osadu
W każdej z przydomowych oczyszczalni ścieków w osadniku wstępnym tworzy się osad, który w zależności od wielkości osadnika oraz ilości i jakości dostarczanych ścieków należy okresowo z urządzenia usuwać. Zwyczajowo przyjmuje się, iż tabor asenizacyjny powinien odbierać osad z oczyszczalni raz do roku. Jednak częstotliwość usuwania osadu zależy od rodzaju oczyszczalni oraz wielkości osadnika, a także od instrukcji usuwania osadu dostarczanej przez producenta. Trzeba też pamiętać, iż indywidualne przyzwyczajenie użytkowników oczyszczalni mają wpływ na szybkość przyrostu osadu w osadniku np. ilość zużywanego papieru toaletowego. Koszt jednorazowego wywozu wynosi w zależności od lokalizacji od 150 do 300 pln za wywóz. I w przypadku wywozu osadu należy podkreślić, iż niezwykle ważnym czynnikiem przeglądu oczyszczalni przydomowej jest systematyczna kontrola ilości osadu w urządzeniu. W przypadku braku takowej, ilość osadu narasta, przez co pojemność retencyjna osadnika systematycznie maleje, a w konsekwencji może dochodzić nawet do cofki ścieków w instalację kanalizacyjną. W niektórych technologiach przy zbyt wysokim poziomie osadu w osadniku może dochodzić do okresowych problemów z pompami mamutowymi, jeśli poziom osadu przekroczy punkt poboru i przetłaczania ścieków surowych do komory biologicznej. W komorze biologicznej następuje, pod wpływem napowietrzania, bardzo intensywne pęcznienie osadu, który następnie dość szybko zaczyna być przepompowywany do układu rozsączającego, zaczyna go blokować i z czasem układ staje się niedrożny.
Przydomowa oczyszczalnia ścieków jest urządzeniem, o które aby pracowało bezawaryjnie przez wiele lat trzeba dbać w odpowiedni sposób. Podstawą dbałości jest kontrola wizualna oczyszczalni, w tym jej wnętrza, przeprowadzana okresowo przez użytkownika urządzenia. Niemniej ważny jest coroczny (a w niektórych krajach nawet co półroczny) przegląd serwisowy wykonywany przez autoryzowany serwis lub firmę instalacyjną posiadającą odpowiednią wiedzę i praktykę w tego typu pracach.
W skład okresowej kontroli wizualnej prowadzonej przez użytkownika wchodzi:
- Co najmniej 1 x w tygodniu kontrola, czy oczyszczalnia ścieków pracuje bez sygnałów o zakłóceniach (kontrola panelu sterującego).
- Kontrola wizualna wypływu w pojemniku do poboru próbek (w razie zainstalowania takowej także w studni kontrolnej) pod kątem oddzielania się osadu. Kontrola dopływów i odpływów pod kątem ich zapchania.
- Kontrola ewentualnie istniejącego pływającego osadu w komorze biologicznej oraz, w razie takiej potrzeby, usunięcie pływającej zawiesiny
W przypadku zaistniałych problemów i awarii, należy je odnotowywać w dzienniku pracy urządzenia.
Do obowiązków serwisu podczas corocznej (lub częstszej) kontroli należą następujące kwestie:
- Przeglądanie Dziennika pracy w panelu sterującym pod kątem ewentualnych usterek lub awarii,
- Kontrole funkcjonowania ważnych dla pracy elektrotechnicznych oraz pozostałych części urządzenia, w szczególności dyfuzora oraz funkcji pompowania.
- Kontrola funkcjonowania sterowania oraz alarmu.
- Przegląd i serwisowanie dmuchawy
- Optymalizacja parametrów pracy urządzenia za pomocą wyników badań,
- Kontrola wysokości osadu w osadniku wstępnym oraz, w razie takiej potrzeby, zlecenie użytkownikowi wywiezienia osadu: w większości urządzeń usuwanie osadu należy zlecić najpóźniej przy 70% napełnienia osadnika.
- Przeprowadzanie ogólnych prac, np. usuwanie osadów, przegląd stanu konstrukcji urządzenia.
- Kontrola napowietrzania i wentylacji
- Badania tlenu i objętości osadu czynnego w komorze biologicznej.
Podsumowanie
Świadomość użytkownika, iż użytkuje urządzenie niewielkich gabarytów, wymagające pewnej atencji z jego strony może w sposób wymierny wydłużyć bezproblemową i wieloletnią pracę urządzenia.
Zawsze więc należy zobligować użytkowania do zapoznania się z instrukcją funkcjonowania oczyszczalni tak, aby w trakcie jej wieloletniej eksploatacji nie zapomniał o swoich obowiązkach wynikających z w/w dokumentów.